Điển tích bói Dịch

¶Bói mà biết được căn bệnh do ma qủy gây ra.

¶Bói mà biết được vật đựng trong hộp kín, trăm lần không sai.

¶Thiên cơ có thật và không được tiết lộ.

¶Cuộc đối thoại gay cấn giữa Quản Lộ và Tào Tháo.

¶Cuộc trả thù ghê gớm của Quản Lộ đối với con cháu Tư Mã Ý.
NGUỒN GỐC SƠ LƯỢC : Quản Lộ tự là Công-Minh, vốn người Bình Nguyên sống vào thời Tam Quốc, ở vùng Tây Nam, tỉnh Sơn Đông Trung Quốc, dung mạo xấu xí, thích rượu, tánh bông lông. Cha làm chức Trưởng đất tức khâu quận Lạng Gia. Quản Lộ lúc còn nhỏ đã ham thích thiên văn. Có đêm nằm giữa mải mê nhìn sao trên trời không hề chợp mắt, ai can ngăn cũng không được. Ban ngày những khi chơi đùa với bạn, Lộ cũng thường vạch đất vẽ bầu trời, chia nhỏ chỗ này là mặt trời, chỗ kia là mặt trăng chiếm cùng vị trí các chòm sao. Lớn lên rất tinh thông lý số, giỏi Kinh Dịch, có thể nói trên đời có một không hai.

Có lần quan Thái Thú Lạng Gia là Đan Tử Xuân nghe tiếng Lộ bèn mời đến nhà chơi. Hôm ấy nhà có hơn trăm thực khách đang chuyện trò, đều là những tay ăn nói. Lộ xin rượu uống để thêm hào khí, rồi mới dám đối đáp;Tử Xuân bằng lòng ngay rồi đem triết lý trong Kinh Dịch ra hỏi, Quản Lộ đối đáp trơn tru, lý luận sâu sắc. Tử Xuân cố gắng hết sức mà vẫn không sao bắt bẻ được chút nào. Mọi người trong dinh thán phục vô cùng, Quản Lộ nổi tiếng thần đồng từ đó ….

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

1- Bói dịch biết chuyện ma quỷ

Tài bói dịch của Quản Lộ được chứng nghiệm rất nhiều lần. Người ta kể lại rằng một nông dân tên Quách Ân có ba anh em đều bị thọt chân bèn mời Quản Lộ về bói. Quản Lộ đến nơi, gieo quả xong nói :

– Nhà anh bị một nữ quỉ phá hại. Trước đây không bác gái thì cũng thím anh, gặp năm mất mùa tham một thúng gạo, nỡ xô người ta xuống giếng, lấy đá lấp lại. Người đó chết đi, oan hồn lên trời kiện nên anh em nhà anh phải chịu ác báo. Cái ác báo này dầu các anh có cúng tế đến đâu cũng không có kết quả gì.

Ba anh em nghe nói toát mồ hôi và công nhận trược đây nghe người ta nói thím của họ có giết người đội một thúng gạo.

Quan huyện lệnh Tín Đô biết chuyện này liền đem việc vợ bị đau đầu, con bị đau tim chữa lâu không khỏi mà bệnh càng ngày càng nặng ra nhờ Quản Lộ bói. Bói xong, Lộ cho biết:

– Ở phía Tây nhà ông, dưới gốc cây có hai cái xác người. Một thây cầm xà mâu, một thây cầm cung, đầu quay vào trong vách. Thâu cầm cung nhắm vào ngực nên con ông bị đau tim; thây cầm xà mâu đánh vào đầu nên vợ ông bị đau đầu đó.

Quan huyện lệnh bái tạ, ra về và sai gia nhân đào ở góc nhà phía Tây lên thì quả thấy có hai chiếc quan tài. Mở nắp ra thấy có hai bộ xương, một cầm cung, một cầm xà mâu nhưng đã mục nát cả. Quan cho đem ra ngoài thành mười dậm an táng. Từ đó bệnh của vợ con dần dần bớt rồi dứt hẳn.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

2- Đoán đúng vật đậy kín

Không riêng những đã xảy ra mà chuyện trước mắt, Quản Lộ đoán cũng không hề sai. Có lần Quan huyện lệnh là Gia Cát Nguyên đổi đi nhậm chức Thái thú quận Tân Hương, Quản Lộ đến đưa tiễn. Mọi người có mặt hôm ấy bàn tán Lộ cò tài đoán đúng vật đặt trong hộp kín. Nguyên không tin bèn thử tài. Ông vào nhà lấy ba vật khác nhau, bỏ vào hộp, dán kín rồi đem ra cho Lộ bói, Lộ gieo quẻ xong lần lượt viết lên mỗi hộp bốn câu thơ. Trên hộp thứ nhất bài thơ như sau :

Bầu khí biến cải
Nương trên mái nhà
Hình chìa trống mái
Lông cánh phô ra.

Quả nhiên hộp đó đựng trứng én. Còn trên hộp thứ hai :

Nhà treo lửng lơ

Cửa sổ vô số

Chứa những tinh hoa
Mùa thu thì nở.

Mọi người mở ra và thấy hộp đựng tổ ong. Trên hộp thứ ba, Lộ viết :

Mon men chân dài
Nhả tơ chắn lối
Lần lượt tìm mồi
Lợi về đêm tối.

Trong hộp quả đựng một con nhện. Mọi người xem xong ai nấy đều kinh ngạc.

rLại một Bà lão bị mất trâu, không biết ai bắt, mếu máo đến nhờ Quản Lộ bói. Lộ gieo quẻ, rồi nói :

Ngoài bờ khỉ bắt
Bảy đứa mổ ra
Đến tìm lập tức
Còn thấy lông da.

Ba lão nghe lời vội vàng đi ngay, quả thấy bảy tên trộm đã làm thịt con trâu xong đang nấu nước bên bờ khe, da thịt còn treo ngoài trại. Bà liền đi trình Thái thú Lưu Bân. Bân cho lính đến bắt được bảy tên trộm. Nhân hỏi đầu đuôi câu chuyện, bà lão cứ thực tình kể, Bân không tin, sai người mời Quản Lộ đến rồi lấy cái túi ấn và cái lông gà rừng ra bỏ vào hộp đem cho Lộ bói. Lộ lại gieo quẻ rồi đoán hộp thứ nhất :

Trong vuông ngoài tròn
Năm sắc chỉ luồn
Đựng của giữ tín
Hiện ra chữ son.

Đây hẳn là cái túi đựng ấn. Và hộp thứ hai :

Đậu trên cây núi
Lông cánh vàng ối
Mình gấm, đốm đen
Gáy sáng không lỗi.

Đây hẳn là cái lông gà rừng. Lưu Bân kinh hãi, không dám coi thường nữa, vội mời vào nhà trong, đãi làm thượng khách.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

3- Tiết lộ thiên cơ

Người ta còn kể, một hôm đẹp trời Lộ ra đồng dạo chơi thấy một chàng thiếu niên đang cày ruộng. Lộ dừng lại ngắm một lúc rồi hỏi :

– Anh kia, anh có thể cho ta biết tên anh là gì và năm nay bao nhiêu tuổi ?.

Chàng kia đáp :
– Tôi họ Triệu tên Nhan, mười chín tuổi. Chẳng hay tiên sinh là ai ?.

Quản Lộ trả lời :

– Ta là Quản Lộ đây. Ta thấy trên mặt anh hiện ra đường tử khí, vì vậy chỉ còn ba ngày nữa là bỏ mạng. Tiếc thay ! anh dáng người đẹp đẽ như vậy mà không thọ.

Triệu Nhan nghe nói, lòng hồi hộp vô cùng, vội chạy về nhà báo tin cho cha mẹ hay. Người cha lập tức đi tìm Quản Lộ, rồi vừa khóc, vừa nói :

– Xin tiên sinh rủ lòng thương hại cứu mạng cho con tôi một phen.

Quản Lộ nói :

– Đó là số trời đã định, dù tôi có phép tiên cũng không thể cứu được.

Ông lão một mực lạy lục van nài :

– Suốt đời tôi chỉ có một đứa con, xin ngài thương hại mà cứu lấy nó.

Triệu Nhan lúc đó cũng đến phục xuống khóc lóc. Quản Lộ thấy tình cảnh hai cha con như vậy không nỡ bỏ đi, bèn nói :

– Thôi anh đừng khóc nữa. Hãy về kiếm một vò rượu ngon với một ít thịt nai thơm. Ngày mai mang lên núi Nam Sơn tìm đến một gốc cây cổ thụ sẽ thấy trên phiến đá có hai ông già đang ngồi đánh cờ. Một người quay mặt về hướng Nam, mặc áo trắng, mặt mày hung tợn; một người quay mặt về hướng Bắc, mặc áo hồng, gương mặt hiền lành. Thừa lúc hai người đang lo đánh cờ anh cứ bày rượu thịt ra mâm dâng lên. Đợi khi họ ăn uống xong sẽ khóc lóc xin thêm tuổi thọ. Như thế may ra số anh mới được sửa lại. Nhưng cần nhất anh phải nhớ kỹ điều này : đừng nói tôi xúi anh đấy nhé !.

Ông lão mừng rỡ vội mời Quản Lộ về nhà. Hôm sau Triệu Nha, y theo lời đem rượu thịt lên núi Nam Sơn và quả thấy có hai người ngồi đánh cờ dưới gốc cây, dáng dấp phi phàm. Chàng đến gần nhưng cả hai đều không ai để ý. Triệu Nhan bày rượu thịt ra và dâng lên. Hai người vẫn mãi mê đánh cờ và bất giác giơ tay nâng chén. Cứ đến thế cho đến khi rượu thịt vơi dần. Lúc bấy giờ Triệu Nhan mới khóc òa lên và lạy lục xin thêm tuổi thọ. Hai người quay lại nhìn Triệu Nhan chòng chọc rồi người mặc áo hồng nói với người mặc áo trắng :

– Đây hẳn là Quản Lộ xúi nó đến rồi. Nhưng ta đã dùng lễ vật của nó, làm thế nào từ chối được nữa !.

Người mặc áo trắng lật sổ ra xem một lúc, rối nói :

– Nhà ngươi năm nay 19 tuổi, đáng lý phải chết. Nay ta cho thêm chữ “cửu” lên trên nữa thì sẽ sống đến 99 tuổi. Nhưng phải về nói lại với Quản Lộ là từ nay không được tiết lộ thiên cơ nữa, nếu không Trời sẽ trừng phạt đó.

Dứt lời ông lấy bút ra sửa lại vài nét. Rồi, một cơn gió thổi qua, hai người biến thành hai con hạc bay lên trời mất dạng. Triệu Nhan hết sức mừng rỡ, vội về nhà thuật lại mọi chuyện cho cha nghe, đồng thời hỏi Quản Lộ về sự tích của hai vị tiên ấy. Quản Lộ cho biết, đó là Nam Tào và Bắc Đẩu, hai vị tiên lo việc sinh tử của thế gian. Cha con Triệu Nhan vui vẻ vô cùng, lạy tạ Quản Lộ đã có công cứu mạng, còn Quản Lộ từ đó không dám tiết lộ thiên cơ nữa vì sợ phạm tội

 

Thiếu niên hữu hỷ sắc chiêm: Thiệu Khang Tiết.

Thiếu niên hữu hỷ sắc chiêm: Thiệu Khang Tiết.

Giờ Ngọ ngày Nhâm Thân, có một thanh niên từ phương "Ly" đi tới, vẻ mặt rất vui vẻ. Hỏi có sự gì vui mừng thế? Chàng ta trả lời là không có việc gì vui cả.

Liền xem cho chàng một quẻ.

Thiếu niên thuộc quẻ Cấn làm quẻ trên, quẻ Ly làm quẻ dưới. Được quẻ Bôn - núi lửa. Dùng số của quẻ Cấn 7 cộng với số của của quẻ Ly 3 lại cộng với giờ Ngọ 7: 3 + 7 + 7 = 17; Đoạn lấy 17:6 = 2 dư 5. Số dư 5 là hào động.

Lời hào nói "võ sỹ ẩn cư trong vườn chứng thư rõ ràng, điềm lành". Lời hào trong quẻ Dịch đã là đại cát rồi, quẻ biến lại được quẻ "Gia Nhân"; quẻ hỗ là quẻ Chấn, quẻ Khảm. Quẻ Ly là quẻ thể. Quẻ gốc, quẻ thể, quẻ hỗ, quẻ biến đều tràn đây sinh lực.

Cho nên đoán rằng: Người thanh niên này trong vòng 17 ngày nhất định có việc vui mừng lớn là lấy vợ.
Đúng thế, ngày đó quả nhiên hôn nhân được định.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Đoán phiếm chiêm (Mai hoa dịch số - Thiệu Khang Tiết)

Ngày xưa, có một người đàn bà, chồng đi chơi xa làm khách thiên hạ lâu ngày không thấy về, nàng liền mời Lý Thuần Phong tiên sinh đến bói cho một quẻ dịch số, nhưng không may Lý Thuần Phong đi vắng.

Hỏi con trai của Lý. Người con thấy trong tay khách cầm một chiếc quạt, tự nhiên chiếc quạt rơi xuống đất, liền đoán ngay rằng: "cốt nhục phân ly, không thể gặp lại được đâu". Người đàn bà đành khóc mà trở về.

Dọc đường, vừa may lại gặp được Lý Thuần Phong tiên sinh. Nàng kể đầu đuôi câu chuyện, Lý đoán rồi nói: "mặc áo được gặp cha, cởi áo được gặp chồng, không việc gì đâu mà lo. Hôm nay nhất định chồng sẽ về thôi". Quả nhiên đến chiều, chồng người đàn bà đó về thật.

Như vậy có thể thấy rằng cùng một hiện tượng mà có hai cách đoán khác nhau.
Sự huyền diệu của chiêm bốc như vậy đó. Không phải ai cũng đoán đúng đâu.

 

Kháng long hữu hối: (tức là quẻ Càn vi thiên).

Con rồng bay quá cao chỉ còn một nước là rơi xuống. Thiers bảo rằng: Làm chính trị không nên thành công quá mức. (En politique, il ne faut pas trop réussir). Ở ngôi cao chính là lúc con người chính trị lâm nguy nhất. Nếu không đủ khả năng tài trí thì chẳng khác nào con rồng non mà đã cuộn bay lên cao vượt sức của nó. Thất bại chua cay của Hitler chính là kết quả của những thắng lợi quá nhanh của ông. Như cây trứng cá lớn thật mau nên rễ không sâu, không thể chống lại với sức gió to. Kẻ thừa được thế chỉ biết mù quáng phát triển mà không củng cố tất có điều hối hận về sau. Mỗi thành công đều cần sự củng cố để vững vàng tiến lên thành công khác. Không biết củng cố thì sẽ lâm vào cái cảnh Kháng long hữu hối.

 

Nhu thuận như con tẫn mã: (tức là quẻ Khôn vi địa).

Ngược với con rồng là con tẫn mã (ngựa cái) tượng trưng cho người chính trị đang ở vào cái thế cực khó chỉ có thể hết sức giữ gìn nhượng bộ mới khỏi nguy đến tính mạng. Lưu Bị ở với Viên Thiệu trong khi Quan Vân Trường ở với Tào Tháo. Quân Viên Tào đụng độ, Quan Vân Trường để trả ơn Tào đã giết hai tướng của phe họ Viên là Nhan Lương Văn Xú. Tin báo về, Viên Thiệu quay Lưu Bị, nếu Lưu Bị không có thái độ chính trị của con tẫn mã thì đã bị Viên Thiệu giết ngay. Thủ đoạn nhu thuận của Lưu Bị quả đã lên đến cao độ khi ông quỳ xuống trước Tôn phu nhân mà khóc vì trông thấy chung quanh động phòng có nhiều người cầm binh khí.
Fouché có một thời kỳ khá lâu lẩn tránh Robespierre không dám ra mặt đương đầu. Fouché nhẫn nại chờ đợi giờ phút Robespierre bước hụt để xông tới hạ thủ.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Mầm non nẩy ra trong khối tuyết: (quẻ Thủy lôi truân).
Trời sắp giông bão thì không khí uất kết. Chính trị sắp có biến chuyển lớn tất tình trạng ngột ngạt. Ở vào thế này tuy đầy hy vọng nhưng cũng tràn ngập nguy nan. Sa chân nhỡ bước một có thể gây nên thất bại lớn lao (Kinh Dịch gọi quẻ này là một trong bốn quẻ khó khăn nhất). Mầm non cây cối đang nẩy ra dưới làn tuyết phủ chỉ chờ tuyết tan là vươn lên. Cảnh này là cảnh đòi hỏi sự chuẩn bị chu đáo tu dưỡng khả năng, đợi thời cơ đến để gấp rút ra tay như Tư Mã Ý giả ốm chờ Tào Sảng đi săn vùng dậy chớp nhoáng đánh úp kinh đô Ngụy. Koutouzov chờ gió mùa đông thổi mà tấn công Nã Phá Luân. Lénine viết một lọat bài về kỹ thuật tổng khởi nghĩa cho cán bộ học tập.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Cậu bé ngồi trong căn nhà tối : (quẻ Sơn thủy mông).
Lúc khởi thủy không có gì to lớn ngay. Phải học tập, phải khinh thường đấu tranh, đi từ nhỏ đến lớn, đi từ không đến có. Kiên nhẫn và bền chí là hai điều kiện cơ bản. Đảng Quốc xã khởi nghiệp với bảy người và đã có lần (1923) Hitler bị ăn cả tràng đạn rồi bị giam vào ngục mấy năm trường. Ở đấy ông nghiền ngẫm rồi viết ra cuốn Mein Kampf. Văn Vương vui vẻ vào nhà ngục ở Dữu lý để suy nghĩ cơ trời.

 

Đợi đò sang ngang: (quẻ Thủy thiên nhu).

Có thực lực rồi, nhưng phải chờ đúng lúc để phát huy thực lực. Muốn qua sông thì hoặc phải tìm chỗ nông, hoặc phải đến nơi nước đóng thành băng, hoặc phải đợi sóng bớt dữ, hoặc phải chờ đò ngang. César chỉ có thể vượt Rubicon đúng ngày hôm ấy nghĩa là giữa lúc Rome cần có César. Đảng Bôn-sê-vích chắc chắn không thành công nếu không có khoảng thời gian đêm của chính phủ Kérensky. Cũng bởi lẽ này nên Khổng Minh mới thu xếp kế họach chờ mùa gió đông để thắng trận Xích Bích. Không đúng lúc là không xong. Năm 1960 Tổng thống Eisenhower quyết định sang thăm Nhật, hai chính phủ chính thức thông báo đi và đón. Chẳng còn cái gì ngăn trở cuộc viếng thăm này nữa. Rút cục vì cái thế "Thủy thiên nhu" mà không thực hiện được, lý do dân Nhật rầm rộ biểu tình phản đối.

 

Gặp kẻ ưa tranh kiện: (quẻ Thiên thủy tụng).

Va chạm vô ích là điều tối kỵ của chính trị. Lạn Tương Như mỗi lần trông thấy Liêm Pha liền bảo mã phu lùi xe vào ngõ hẻm, tự ẩn mình cho khuất mắt Liêm Pha, bởi Liêm Pha là võ tướng hiếu thắng, chạm vào cái hiếu thắng ấy chỉ có hại cho nước là mang đến sự chia rẽ nội bộ. Phải giảm bớt chủ trương cứng rắn để đạt thắng lợi. Thái độ chính trị cần chuyển biến luôn cho hợp với tình thế thực tiễn. Đại úy Rohm với lực lượng SS (SA?) quá trớn hoành hành nên đụng độ với phe quân nhân, thiếu sự ủng hộ của phe quân nhân thì đảng Quốc xã không thể nắm chính quyền đuợc. Do đó Hitler phải giết Rohm. Vua Charles đệ nhị của Anh quốc đã tạo thanh thế cho Cromwell chặt cổ mình vì lập trường ngoan cố hẹp hòi.

 

Nỗi tân khổ của kẻ lãnh đạo: (quẻ Địa thủy sư).

Cái thế không thể lùi được nữa, phải phát động chiến tranh, phải quyết liệt chỉ có một con đường duy nhất là chiến thắng. Đó là lúc cần bộ tham mưu sáng suốt, cần quân đội thiện chiến, cần những cán bộ tinh thông. Thiếu những điều kiện này làm cơ sở khai vận tất phải thất bại. Sở Bá Vương sức muôn người khôn địch đánh đâu thắng đấy, một sớm bỏ mất Phạm Tăng là sự nghiệp kể như sụp đổ. Lưu Bang, bác đình trưởng nhỏ bé, với bộ tham mưu Trương Lương, Tiêu Hà, với tài nguyên súy của Hàn Tín chỉ một trận Cai Hạ là cướp toàn thiên hạ. Napoléon chập chững bước vào chính trị, nếu không nhờ những vận dụng chính trị quỷ quyệt của Talleyrand và Fouché chắc hẳn Napoléon đã rơi đầu.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Nước tràn ngập ruộng đồng: (quẻ Thủy điạ tỉ).
Khi nước tràn ngập vào ruộng thì lúa thi nhau mọc. Hoàn cảnh của xã hội sau thời gian xơ xác vì chiến tranh, mọi người vui vẻ thuận hòa để mừng rỡ vận hội mới. Nhưng coi chừng bên trong vẫn có những mầm mống đấu tranh gay gắt. Người chính trị đừng quên cuộc giải phóng nước Pháp chẳng đuợc mấy ngày hoan lạc liền đấy là những cuộc tranh giành. De Gaulle người anh hùng giải phóng phải rút về nhà viết hồi ký với lời hứa hai mươi năm sau. Nước Việt sau 80 năm đô hộ thực dân Pháp, bình minh độc lập vừa ló rạng thì cũng khởi sự cuộc bắn giết quốc cộng. Làm thế nào để không thương tổn đại thế quốc gia dân tộc cũng không bị đứng sau người, đấy là điều tuyệt khó trong cái thế Thủy đại tỉ vậy.

 

Mây u ám mà không mưa: (quẻ Phong thiên tiểu súc).

Chưa có gì rõ rệt, lòng người muốn lắm mong lắm nhưng vẫn còn giữ thái độ trông và chờ ví như kẻ lữ hành trú vào quán bên đường, nếu vắng thì tiếp tục đi, mưa thì dừng chân hẳn. Người chính trị ở trường hợp này dù có thực lực chăng nữa mà hành động chưa chắc đã thành. Quyết định lúc mây u ám chưa mưa là quyết định "dậy non", cho nên cuộc khởi nghĩa 1923 của Hitler mới thất bại. Đảng Cộng sản Pháp lâm vào ngõ bí chẳng biết động thủ thế nào cho phải suốt thời kỳ hiệp ước Đức Nga thân thiện. Phật giáo đã ném ra vài chính sách hòa bình khi mới chỉ được trông thấy vài đám mây hòa bình do C.I.A chiếu lên nên bị đại bại. Mật vân bất (vũ?) là chuyện thường hiện ra trên chính trị, bởi thế thái độ chính trị truyền thống của người Anh là "wait and see" thường là thái độ chính xác.

 

Giẫm lên đuôi hổ: (quẻ Thiên trạch lý).

Lúc cực nguy nan sống chết treo bằng sợi tóc. Tài trí quyền biến được thử thách đến mức tối đa. Quyết định chậm là thua, quyết định sai là chết.
Gia Cát Lượng sực bị đại quân Tư Mã Ý đến, biết có chạy ngay cũng chẳng thóat, liền mở toang cánh cửa thành ngồi ung dung gẩy đàn lừa quân Tư Mã Ý sợ có quân mai phục rút lui ra xa rồi Gia Cát mới chạy.
Tào Tháo hết lương trong trận chiến Quan độ, nẩy ra ý táo bạo cướp đốt kho lương của Viên Thiệu ở Ô sào để giải nguy cho mình.
Ra lấy được Bắc hà rồ, Chúa Tây sơn cũng nhận thấy cái người đáng quan tâm hơn hết ở đất Bắc là Nguyễn Hữu Chỉnh. Bởi Chỉnh là người trong bọn lại hay giảo quyệt nên Chúa Tây sơn vẫn phải giá ngự bằng đủ mọi cách. Trong lòng Chúa Tây Sơn nẩy ra ý, bỏ rơi Chỉnh để cho người Bắc hà giết để trừ sạch hậu họa. Chúa Tây Sơn mới mật sai các quan đều phải sắp sửa nai nịt để chờ hiệu lệnh. Nhưng ngòai mặt, Chúa Tây Sơn vẫn làm ra vẻ ung dung nhàn hạ cho Chỉnh khỏi ngờ vực. Canh hai đêm ấy, Chúa Tây Sơn sai người vào cáo biệt vua Lê rồi thần tốc rút đi. Gần sáng quân mật báo của Chỉnh về cho Chỉnh hay là Chúa Tây Sơn rút đi rồi. Chỉnh nghe tin đó trong lòng cực kỳ phân vân, tự biết mình thất thế, không dám ở lại, nhưng mà đi cũng khó, đường thuỷ không có thuyền, đường bộ không có quân, muốn trốn không có chỗ trốn, không biết nên đi đường nào. Trong lúc sống chết kinh khủng như vậy, Chỉnh còn nói đùa rằng: Ta đã đi chín châu bốn biển, đến lúc trở về xó bếp lại bị chuột chù cắn chân. Không sợ, không sợ, ta cứ ở đây xem sao.
Bấy giờ thuộc hạ của Chỉnh mới hơi vững dạ. Chỉnh bèn mật sai mấy tên thủ túc ra bến Cơ Xá tìm thuyền. Sáng ra, kiếm được một chiếc thuyền buồm, họ liền về báo với Chỉnh. Chỉnh bèn đem cả mấy chục tên thuộc hạ cùng ra cửa Ô Tây long. Người ở kinh đô tứ phía kéo về đuổi bắt Chỉnh. Chỉnh tự vác gươm chống đánh và (mở?) đường xuống đò chạy theo quân của Nguyễn Huệ. Khi nghe tin Chỉnh theo kịp mình, Nguyễn Huệ giật mình nói: Thằng chết lại khéo tìm đường sống. Thật giống con quỷ dạ xoa rều rệu ám ảnh, cắt không thể đứt.
Phần Chỉnh ở dưới thuyền, thủ hạ chỉ còn vỏn vẹn ba chục người không dám bỏ thuyền lên cạn. Người xứ Nghệ an thấy Chỉnh cùng đường, họ bàn nhau định ngày khởi công bắt Chỉnh. Chỉnh biết thế mới tính nước bài táo bạo là mưu cướp trận Nghệ an vì nếu không đánh trước thì cũng chết. Chỉnh bèn liều lên bờ thảo hịch mộ quân, và ra lệnh chậm một khắc thì chém. Ở làng ấy có vài người bướng bỉnh, nửa đêm Chỉnh đem toàn lực đến chém sạch những kẻ chống lại lệnh của mình. Những người khác sợ phải theo Chỉnh, chỉ nội trong mấy ngày Chỉnh đã mộ được ngàn quân. Cướp được Nghệ an rồi, Chỉnh sai người ra bắc xin vua Lê phong cho mình làm Trấn thủ Nghệ an để tạo danh nghĩa. Gặp lúc Bắc hà kiêu binh lại nổi loạn, Chỉnh liền đem quân ra bắc giúp vua Lê dẹp loạn. Từ đó quyền Chỉnh ngang với vua.
Ngày 1 tháng 11-1963, ông Ngô Đình Diệm bị xô vào cái thế giẫm lên đuôi hổ. Hồi chuông điện thoại của người Mỹ yêu cầu ông từ chức và lên máy bay đi khỏi nước. Ông từ chối và bị giết chết vì quyết định sai đó. Trong khi những Trujillo, Péron cũng ở trong cái thế tương tự đã quyết định trái ngược hẳn với ông Ngô Đình Diệm đều thóat chết.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Tôi xin được phép post tiếp chủ đề này:

Thuận buồm xuôi gió: (quẻ Địa thiên thái)
Khoảng giáp thế kỷ thứ 20, Âu châu đã có hơn 30 năm cực thịnh, các nhà làm sử đặt tên thời kỳ này là belle époque. Xã hội yên bình, buôn bán phát đạt, chinh phục dễ dàng, như vậy kinh Dịch gọi là cảnh địa thiên thái.
Thuận buồm xuôi gió nói lên cái lợi thế của người làm chính trị trong quãng thời gian nào đó, như Napoléon kể từ 1812 là bắt đầu hết thời kỳ địa thiên thái.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Bước vào ngõ bí: (quẻ Thiên địa bĩ)
Ý kiến dân chúng ngược với chính phủ, việc làm của chính phủ không được dân chúng ủng hộ, như vị Tsar cuối cùng của dòng họ Romano vào những năm 1916, 1917. Mussolini lúc quân Đức Quốc xã tràn vào đất Ý, tổng thống Hoover (Hoa kỳ) trước khủng hoảng kinh tế trầm trọng năm 1929, như Trotsky trước vụ án Mạc tư khoa (Procès de Moscou). Soekarno sau vụ đảo chính của Cộng sản. Chính trị chỉ ra thóat ngõ bí với thái độ và hành động của tập đoàn Phạm Lãi, Văn Chủng và Việt Vương Câu Tiễn sau nhục nhã Cối kê là đoàn kết, nhịn nhục và cố gắng lấy lại sức mạnh.
Nếu hành động giống Tôn thất Thuyết, Nguyễn văn Tường và vua Hàm Nghi thì chỉ càng đi sâu vào ngõ bí.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Lúa chiêm gặp sấm: (quẻ Thiên hỏa đồng nhân)
Lúa chiêm phải có sấm động mới vuợt tốt lên. Khi Franco tiến quân về Madrid, nói với các báo rằng: "Tôi hiện có bốn đạo quân tiến đánh thủ đô, ấy là chưa kể đạo quân thứ năm đã nằm sẵn tại đó." Đạo quân thứ năm của Franco là hệ thống tăng lữ Thiên Chúa giáo, Giáo hòang Pie 12 chống lại chế độ Cộng sản. Ngòai ra Franco còn được phe Đức Quốc xã tận tình giúp đỡ.
Hitler thả sức một mình không thể đủ khả năng lật đổ cộng hòa Weimar, nhưng quyết định của Von Hindenburg, Tổng thống Đức đã như chất đạm do sấm làm tỏa xuống bón cho lúa chiêm quốc xã.
Kinh Dịch viết: Quân tử hòa nhi bất đồng. Thế thiên hỏa đồng nhân là thế mặc dầu có lực sẵn nhưng phải cần sự giúp đỡ bên ngòai, tuy nhiên đấy chỉ là chuyện mượn sức thôi, không thể bị hóa.

Mặt trời giữa đỉnh trời: (quẻ Hỏa thiên đại hữu)
Thời cơ cực thuận tiện, lòng người, sức mạnh đều dư dụ như Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ hai lần đem quân ra Bắc. Hãy tập trung vào mục đích và làm tới không để lỡ thời cơ. Nhưng hãy cẩn trọng vì mặt trời lên đỉnh trời là tới tuần đi xuống. Nếu không tiếp tục duy trì thì cán bộ sinh kiêu sa, lười biếng trong khi kẻ thù đang quyết chí tổ chức phá họai.

 

Ðề: Điển tích bói Dịch

Trong kho lúa đầy thóc tốt (quẻ Địa sơn khiêm)
Lực thiệt mạnh mà thái độ rất khiêm hư để tranh thắng. Lấy bề cao của núi lớn mà đối với mức thấp của thung lũng. Ở địa vị lớn mà sử dụng kẻ dưới thì thái độ khiêm hư lúc nào cũng là thủ đọan đáng áp dụng nhất. Lối gào thét của Đức Quốc xã dọa nạt chỉ ăn được thời gian đầu, về sau bị thù ghét. Lối xâm nhập bằng chủ nghĩa, bằng mê hoặc, bằng ảo tưởng xã hội anh em nguy hiểm hơn. Tính kiêu hãnh khinh bạc của Trotsky nhổ nước bọt vào tay Staline khi Staline chìa tay ra chào Trotsky, tất nhiên phải thua tính tình nhẫn nhục, trầm lặng gan dạ của Staline.
Đắp lũy đào hào: (quẻ Lôi địa dư)
Mùa xuân tuy sấm chưa động lớn nhưng lộc cây cỏ đã nẩy ra trong lòng đất, giấc ngủ triền miên của mùa đông sắp hết, đó là lúc đòi hỏi sự chuẩn bị trên mọi mặt, những điều dự đóan, dự ngôn suy tính rất cần thiết. Lúc vừa thắng giặc, mải vui với chiến thắng người ta thường tự cho mình là tài giỏi hơn người nên quên mọi nguy hiểm có thể đưa dẫn đến đại bại. Napoléon đánh dấn tới Moscou mà quên mất mùa đông của nước Nga. Lúc vừa thất trận, bàng hòang với thua thiệt, người ta thường không dám nghĩ đến khả năng thắng trong tương lai. Cả hai tình trạng thiếu chuẩn bị, thiếu dự tri đều nguy hại như nhau.