Bệnh tăng huyết áp và chế độ ăn uống

Khi bị cao huyết áp, ngoài thuốc ra, việc lựa chọn và duy trì một chế độ ăn thích hợp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.


Những người có huyết áp bình thường thường có chế độ ăn giàu ngũ cốc, đậu đỗ, lạc, vừng, rau xanh, quả chín, đôi khi có cá, sản phẩm sữa, trứng… Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, những người có thói quen ăn mặn, chế độ ăn ít rau quả thường bị tăng huyết áp hơn. Bạn có biết rằng, tăng huyết áp có thể điều chỉnh ngay từ đầu bằng việc thay đổi chế độ ăn?

Những nguyên nhân làm tăng huyết áp
- Những vùng dân cư có tập quán ăn mặn thì tỷ lệ người bị tăng huyết áp cao hơn hẳn các vùng dân có tập quán ăn nhạt hơn. Ở nước ta, một số kết quả điều tra cho thấy: Người dân Nghệ An trung bình ăn 14g muối/ngày thì tỷ lệ tăng huyết áp gần 18%. Trong khi đó, ở Hà Nội người dân ăn mỗi ngày trung bình 9g muối thì tỷ lệ tăng huyết áp chỉ gần 11%. Có người cho rằng thực hiện ăn nhạt bằng cách thay muối bằng mì chính (bột ngọt). Tuy nhiên mì chính cũng là một loại thực phẩm có nhiều natri không kém muối ăn.
- Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh rằng, uống nhiều rượu thì huyết áp tăng lên không phụ thuộc vào cân nặng và tuổi tác. Ở người tăng huyết áp bỏ được rượu thì huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa) giảm được 4-8mmHg. Đàn ông nếu uống rượu trên 3-5 lần/ngày và phụ nữ nếu uống rượu trên 2-3 lần/ngày thì có nguy cơ bị tăng huyết áp.
- Ngoài ra chế độ ăn nhiều cholesterol, nhiều chất béo cũng có liên quan với tăng huyết áp.

Điều chỉnh chế độ ăn dự phòng tăng huyết áp
- Không để tăng cân quá mức. Điều trị giảm cân bằng dinh dưỡng và luyện tập là biện pháp quan trọng trong phòng và điều trị tăng huyết áp.
- Giảm lượng tiêu thụ natri, đặc biệt là ở những người thừa cân. Tránh ăn thực phẩm chứa nhiều muối. Không nên ăn thêm muối trong các bữa ăn. Ở người bình thường, lượng muối ăn hàng ngày không nên quá 6g. Người có huyết áp cao chỉ nên ăn khoảng 4g muối/ngày.
- Chế độ ăn nhiều rau quả (giàu kali) cũng có tác dụng giúp giảm huyết áp.
Đảm bảo chế độ ăn đủ canxi, magnesi nhất là ở phụ nữ mãn kinh.
- Tăng tiêu thụ nhiều chất xơ, sử dụng nhiều thức ăn từ cá, dầu lạc, vừng (có axit béo không no) và hạn chế cholesterol.
Xây dựng chế độ ăn trong điều trị bệnh tăng huyết áp
- Nguyên tắc: Ít natri, giàu kali, canxi, magnesi, chất xơ, có tính lợi tiểu, giảm chất béo no, tăng chất béo không no, giảm chất kích thích, tăng an thần.
- Hạn chế muối ăn (natri clorid), giảm mì chính (bột ngọt) dưới 6g/ngày; Nếu bị phù và suy tim thì chỉ ăn 2-4g/ngày. Không dùng thức ăn mặn như cà, dưa, mắm tôm, mắm tép, thức ăn đóng hộp… Ăn nhiều rau quả để có nhiều kali.
- Hạn chế thức ăn có tác dụng kích thích thần kinh, tâm thần: Không uống rượu, cà phê, nước chè đặc. Tăng sử dụng thức ăn, nước uống có tác dụng an thần, hạ huyết áp, lợi tiểu như hạt sen, ngó sen, chè sen vông, canh lá vông…
- Phân bố thành phần tỷ lệ thức ăn, thức uống hợp lý
- Đạm: Giữ ở mức khoảng 0,8-1,0g/kg cân nặng/ngày. Chú ý dùng nhiều đạm thực vật như đậu, đỗ. Nếu có suy thận thì cần giảm nhiều hơn (4-6g/kg cân nặng/ngày) tùy mức độ.
- Năng lượng: Đảm bảo khoảng 35Kcalo/kg cân nặng/ngày. Ăn ít đường, bánh kẹo ngọt. Tốt nhất là ăn chất bột từ các hạt ngũ cốc và khoai củ.
- Chất béo: Ăn ít mỡ, người thừa cân càng phải ăn ít dầu mỡ hơn. Hạn chế tối đa thức ăn nhiều cholesterol như óc, lòng, tim, gan, phủ tạng, ăn ít trứng. Thịt và mỡ động vật nhất là các loại thịt đỏ như thịt heo, thịt bò và các loại sữa và trứng có hàm lượng mỡ bão hoà cao là nguồn gốc phát sinh ra các chứng xơ vữa. Do đó, các nhà khoa học khuyên nên chuyển dần chế độ ăn nhiều thịt sang ăn nhiều cá và đạm thực vật. Ăn dầu làm từ cá, đậu tương, lạc, vừng…
- Chất khoáng, vi lượng, vitamin: Ăn nhiều rau quả, giá, đậu, đỗ để đảm bảo đủ vitamin C, E, A các vitamin nhóm B: B12, B6, axit folic. Ăn canh mộc nhĩ, khổ qua cũng có tác dụng rất tốt để giải độc, cải thiện độ mỡ trong máu và làm hạ huyết áp. Mộc nhĩ đen hoặc trắng 12g, Khổ qua (mướp đắng) 50g, Đậu phụ 200g. Thêm gia vị vừa đủ, nấu canh ăn hàng ngày.
- Thức uống: Uống nước chè xanh, chè sen vông, chè hoa hòe, nước ngô luộc, nước rau luộc là thích hợp nhất vừa lợi tiểu, an thần, hạ huyết áp.

Nguồn : Bệnh tăng huyết áp và chế độ ăn uống