Người Nhật- Xem bói và tín ngưỡng

Q: Hatsumode có lợi ích gì?

Hatsumode (đi lễ đầu năm) là việc đi thăm các ngôi đền đầu năm, giống như tập tục hái lộc hay đi chùa vào dịp năm mới ở nước ta. Nói một cách chung nhất thì người Nhật đi đến thăm các ngôi đền để cầu mong cho sự bình yên và mạnh khỏe trong năm. Đặc biệt là trong khoảng thời gian 7 ngày đầu năm mới, người Nhật gọi là Matsunouchi, thì họ tin rằng nếu như đi thăm đủ cả 7 ngôi đền lớn thờ 7 vị thần may mắn là Ebisu, Daikouten, Bishamonten, Benzaiten, Hotei, Fukurokuju, Jurojin thì họ sẽ có đủ 7 vận may đó là làm ăn thịnh vượng, tài vận phát đạt, vận may, trí tuệ thông thái, đức hạnh, trường thọ, và sự may mắn Ngoài ra thì một số người còn đi đến các ngôi đền để cầu nguyện cho những mục đích trực tiếp và thiết thực khác như là các thí sinh và gia đình họ cầu mong sao cho thí sinh đó sẽ thi đỗ, hay là những người độc thân thì cầu mong tìm được người bạn đời mong muốn.

Q: Những món quà Trung nguyên, quà Tuế mộ được gửi cho ai, để làm gì?

Trong cả 2 dịp trên thì người Nhật đều gửi quà để bày tỏ lòng biết ơn đối với những người có ơn chăm lo cho mình, ví dụ như là thầy cô giáo cũ, các ông bà mối, thủ trưởng cơ quan, những mối làm ăn buôn bán, các thầy cô giáo đang dạy họ, họ hàng thân thuộc hay cha mẹ đang sống ở xa.
Chugen (Trung nguyên), quà tặng mùa hạ, có nghĩa là ngày 15 tháng 7. Vì vậy người Nhật thường gửi quà vào đầu hoặc giữa tháng 7. Seibo (Tuế mô), quà tặng mùa đông, nên được gửi vào khoảng đầu tháng 12 cho đến 20 tháng 12. Để bày tỏ lòng biết ơn đối với ai đó thì thường mỗi năm chỉ cần gửi Seibo là đủ.




Q: Tên của người Nhật có mang ý nghĩa gì không?

Cho tới tận thời kỳ Edo (Giang tô: 1600-1868) thì việc mang họ là đặc quyền của tầng lớp võ sĩ Nhật Bản. Tức là những người dân thường chỉ có tên, ví dụ như là Yakichi hay là Ume mà thôi.
Tuy nhiên, vào năm 1875 thì chính quyền Minh Trị ban hành một đạo luật yêu cầu tất cả mọi người đều phải có họ và tên. Một số mượn họ của những chiến binh hay những quý tộc nổi tiếng, một số khác thì dùng tên của các loài cá bởi vì họ là dân chài. Phần lớn họ của người Nhật có gốc gác từ địa danh nơi họ ở. Cũng có một số họ là tên nghề nghiệp. Ví dụ Suzuki và Ono là họ thường gặp của những người có tổ tiên làm những công việc có liên quan đến đền chùa miếu mạo. Hata và Sou là họ của những người đến từ đại lục châu Á và trở thành người Nhật. 10 họ đông nhất ở Nhật xếp theo thứ tự giảm dần là: Sato, Suzuki, Takahashi, Ito, Watanabe, Saito, Tanaka, Kobayashi, Sasaki, và Yamamoto. Có khoảng 2 triệu người Nhật có họ là Sato và 2 triệu người có họ là Suzuki.

Q: Người Nhật thích những loại hoa nào?

Nếu tính sơ sơ về tổng số hoa bán sỉ vào năm 1993 thì ta có bảng số liệu như sau: đứng đầu là hoa cúc với số lượng bán ra là khoảng 2 tỉ bông, đứng thứ 2 là hoa cẩm chướng với 590 triệu bông, hoa hồng đứng thứ 3 với tổng số 430 triệu bông, và hoa loa kèn đứng thứ tư với tổng số 200 triệu bông. Một trong những lý do mà số lượng hoa cúc được tiêu thụ nhiều như vậy là do trong các nghi lễ đạo Phật thì người Nhật thường dùng hoa cúc là chính. Còn hoa cẩm chướng được dùng nhiều là bởi vì trong ngày lễ của các bà mẹ (Mother's Day) thì người Nhật thường tặng hoa cẩm chướng. Nhiều người nói rằng hoa hồng và hoa loa kèn được yêu thích bởi hầu hết mọi tầng lớp khác nhau trong xã hội. Khi nói đến loại hoa mà người Nhật thích ngắm thì ta không thể không nhắc tới hoa Anh đào. Vào mùa xuân, người Nhật thường leo núi hoặc đi đến các công viên để ngắm hoa anh đào nở và làm các bữa tiệc nhẹ dưới gốc hoa anh đào. Khi người Nhật nói là đi ngắm hoa (Hanami) thì dù cho có không đề cập đến loại hoa nòa thì người ta cũng đều ngầm hiểu là đi ngắm hoa anh đào.

Q: Những vật nuôi nào được người Nhật yêu thích?

Nếu nói đến vật nuôi trong nhà thì chắc chắn chó và mèo được nuôi ở Nhật nhiều nhất. Theo như số liệu thống kê thì ở Nhật số lượng chó và mèo được nuôi mỗi loại lên đến khoảng 4 triệu con.
Đối với người Nhật thì cáo và gấu trúc cũng là những động vật thân thuộc. Có rất nhiều truyền thuyết từ xa xưa kể về chuyện chúng hóa thân và lừa con người.

Q: Tại sao người Nhật tin rắng Tùng, Trúc, Cúc, Mai, Hạc, Quy là những biểu tượng cho hạnh phúc và may mắn?

Tư tưởng cho rằng Tùng, Trúc, Mai mang đến may mắn và hạnh phúc được bắt nguồn từ Trung Quốc. Bởi vì lá cây tùng, cây trúc không hề thay đổi màu xanh trước cái rét khắc nghiệt của mùa đông, khi mùa xuân đến thì cây mận (mai) luôn ra hoa trước các loài cây khác cho nên người Trung Quốc cho rằng chúng là biểu tượng của sự thanh khiết, liêm chính. Người Nhật tiếp thu tư tưởng này của người Trung Quốc vào khoảng thế kỷ thứ 8, vào thời Nara. Bởi vì Hạc có dáng vẻ thanh nhã và Quy (rùa) có tuổi thọ lâu cho nên người Nhật dùng chúng là vật để chúc mừng cho hạnh phúc và may mắn. Người Nhật có câu: "Hạc sống nghìn năm, rùa sống vạn năm".

Q: Người Nhật thích xem bói theo kiểu nào?

Bói truyền thống của Nhật có hai cách chính là xem bói dựa vào lịch và xem bói bằng thẻ bài. Bói bằng lịch là cách bói cát hung trong ngày bằng lịch, bói thẻ là cách bói dựa vào các lời sấm viết trên các thẻ bài để đoán cát hung và tìm hiểu thiên ý, thiên mệnh. Thêm vào đó thì hiện nay người Nhật thích xem bói dựa vào các vì tinh tú và xem bói theo nhóm máu. Đặc biệt là xem bói dựa vào các vì tinh tú rất thịnh hành trong giới phụ nữ Nhật Bản. Gần đây thì kiểu bói dùng Phong Thủy cũng trở nên khá phổ biến. Bói theo nhóm máu là kiểu bói dựa vào giả thiết mỗi người có những đặc điểm tính cách riêng tùy thuộc vào nhóm máu. Loại bói này dựa vào nhóm máu để đoán vận hạn và xem người này có hợp với người kia hay không? Kiểu bói này hình như chỉ phổ biến ở Nhật mà thôi. Thực tế thì nhóm máu được di truyền và về mặt y học thì chưa có bằng chứng nào chỉ ra nhóm máu có ảnh hưởng tới tính cách con người.

Q: 12 con giáp ở Nhật là gì?

Đó là cách chia thời gian và phương hướng thành 12 phần (12 cung hoàng đạo), hướng khác nhau bằng cách đặt tên theo tên các loài vật. Người Nhật đón nhận tư tưởng này từ tư tưởng xa xưa của người Trung Quốc. Cũng giống như Việt Nam, 12 con giáp ở Nhật là: Tý (Chuột), Sửu (Trâu), Dần (Hổ), Mão (Thỏ), Thìn (Rồng), Tị (Rắn), Ngọ (Ngựa), Mùi (Dê), Thân (Khỉ), Dậu (Gà), Tuất (Chó) và Hợi (Lợn rừng). Người Nhật cũng tin rằng tuổi có ảnh hưởng nhất định tới tính cách và vận hạn của mỗi người. Có một điều hơi khác với nước ta là con Mão của Nhật là con thỏ trong khi con Mão của ta lại là con mèo.

Q: Butsumetsu (Phật diệt), Tomobiki (Hữu dẫn) là những ngày gì?

Đây là một loại bói ngày từ xa xưa của người Trung Quốc và nó được truyền tới Nhật vào thời kỳ Edo (Giang tô: 1600-1868). Theo tư tưởng này thì người ta chia ngày tháng theo chu kỳ 6 ngày là: Sensho (Tiên thắng), Tomobiki (Hữu dẫn), Senbu (Tiên bại), Butsumetsu (Phật diệt), Daian (Đại an), và Sakku (Xích khẩu). Ở Việt Nam có kiểu bói tương tự như thế này, một ngày (12 tiếng) được chia làm 6, có tên gọi lần lượt là: Không vong, Đại an, Liên miên, Tốc hỷ, Xích khẩu, và Tiểu cát. Tùy từng ngày mà người Nhật cho đó là may mắn hay không may mắn, ví dụ như ngày Butsumetsu là ngày xấu nhất, vì vậy mà người Nhật thường tránh không cử hành hôn lễ vào ngày này. So với ngày Đại an, là ngày được coi là tốt, thì số lượng các cuộc kết hôn trong ngày này chỉ bằng khoảng một phần ba. Ngày Tomobiki là ngày không xấu cũng không tốt, theo đúng nghĩa của từ này thì nó có nghĩa là "Kéo theo cả bạn bè người thân theo" (Tomo la` chữ “hữu” trong “bằng hữu”, hiki là chữ “dẫn” nghĩa là lôi, kéo) cho nên vào ngày này người Nhật kiêng không tổ chức tang lễ. Tất nhiên là không hề có chứng cớ khoa học nào chứng minh cho việc này nhưng nó đã ăn sâu vào tư tưởng của người Nhật.

Q: Người Nhật tin vào những loại ma quỷ nào?

Có rất nhiều loại ma quỷ trong các câu truyện thần thoại huyền bí của Nhật, ở đây chỉ xin nêu ra một vài loại ma quỷ phổ biến: Đầu tiên phải kể đến Kappa, tức là con rái cá, nó cao bằng khoảng một đứa trẻ 4 tuổi, có mai như mai rùa ở lưng, đầu có gắn một cái đĩa có đựng nước bên trong, nó có màng ở tay và chân. Kappa sống sống ở cả trên bờ lẫn dưới nước. Oni, là một loại quỷ, cao khoảng 2.5 mét, cơ thể có màu đỏ, xanh hoặc đen. Nó có 2 sừng mọc ở trên đầu và rất thích ăn thịt người. Tengu là một loại quỷ có cái mũi rất dài và mặt đỏ. Nó thường mặc một bộ quần áo của yamabushi (thầy tu sống ở trên núi) và đi một đôi guốc gỗ rất cao. Tengu thường bắt cóc trẻ em.
Hitotsume-kozo là quỷ một mắt, nó có một con mắt rất to ở giữa mặt, tuy nhiên nó không trêu trọc hay làm hại người. Umebozu là một loại quỷ biển, nó có cái đầu to tròn và nhớt, nó thường nhô lên từ mặt biển. Các thủy thủ nếu có trông thấy nó thì cũng phải ngoảnh mặt làm ngơ giả vờ không nhìn thấy nó nếu không thì nó sẽ đánh đắm thuyền. Yukionna, cô gái tuyết, là linh hồn người con gái mặc áo Kimono trắng hiện ra trong đêm mưa tuyết.

Nguồn : http://www.vysa.jp/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=940#7612