Tại sao phụ nữ Hồi giáo đeo mạng che mặt?

​

Phụ nữ Afghanistan trong Burka​

Hình ảnh người phụ nữ trong bộ trang phục rộng với chiếc khăn trùm kín đầu và cổ, hay với cả chiếc mạng che kín khuôn mặt đã trở thành hình ảnh đặc trưng của người phụ nữ Hồi giáo. Vậy tục này bắt nguồn từ đâu và có từ bao giờ?

Trang phục truyền thống của phụ nữ Hồi giáo có hai loại là Burka – che kín toàn thân người và mặt – thậm chí dưới thời Taliban ở Afghanistan còn có thêm tấm màn lưới che đôi mắt; và Hijab – không che kín mặt mà chỉ trùm kín phần đầu và cổ.

Có nhiều giả thiết về sự ra đời của trang phục che kín mặt của phụ nữ Hồi giáo.

Trước hết, đó là do niềm tin tôn giáo. Thông thường, theo truyền thống đạo Hồi thì việc đeo mạng che mặt là điều bắt buộc với quan niệm rằng sự tôn trọng gia đình nằm ở hành động của người phụ nữ đó. Danh dự của người phụ nữ ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của gia đình và dòng họ; và danh dự người phụ nữ phụ thuộc vào phẩm giá, tiết hạnh của mình. Nếu người phụ nữ vi phạm những điều cấm đó thì người đàn ông trong gia đình có thể bị coi là yếu ớt, hèn nhát và có thể bị xã hội tẩy chay. Do vậy, để được đàn ông coi trọng và bảo vệ thì người phụ nữ không được để mọi người thấy mặt nơi công cộng. Đồng thời, do đeo mạng, người phụ nữ cũng giúp cho người đàn ông khỏi bị nhục dục cám dỗ. Ngoài ra, việc đeo mạng là hình thức mang lại tự do cho phái yếu, vì họ sẽ yên tâm hòa mình vào đời sống cộng đồng Và một yêu cầu quan trọng nữa được kinh Qur’an nhắc đến là người phụ nữ phải ăn mặc hết sức giản dị, kín đáo nơi công cộng.

Ngoài lý do nguyên tắc tôn giáo thì sự xuất hiện mạng che mặt cũng liên quan đến nhiều truyền thuyết trong dân gian. Có truyền thuyết nói rằng vua Ba Tư tài giỏi Tamerlane (1336 - 1405) có rất nhiều cung tần mĩ nữ xung quanh nhưng vua quý nhất và sủng ái nhất là mĩ nhân Bibi Khanym. Tuy nhiên, Tamerlane lại quá tham vọng, thường đi chinh phục những vùng đất mới khiến nàng cảm thây vô cùng cô đơn. Một lần, khi Tamerlane đang đi xa, nàng muốn mang lại điều bất ngờ cho nhà vua nên đã cho xây một thánh đường. Trong số những thợ tài hoa nhất có một kẻ say mê sắc đẹp của nàng và hắn đã đưa ra yêu cầu là nếu không cho hắn hôn thì thánh đường sẽ không hoàn thành đúng thời hạn. Vì quá sốt ruột nên nàng đành chấp nhận. Tuy nhiên, nụ hôn của người thợ kia trên má nàng đã không thể tẩy xoá được. Tamerlane biết chuyện, vô cùng tức giận đã ra lệnh giam gã thợ vào ngục và buộc tất cả phụ nữ trong nước phải che mặt mỗi khi ra đường hay gặp người lạ. Chỉ có người chồng mới có đặc quyền ngắm vợ mình. Termaline cho rằng sắc đẹp của người phụ nữ là nguồn gốc của mọi tội lỗi. Tập quán đeo mạng che mặt của người phụ nữ Hồi giáo ra đời từ đấy.

Một truyền thuyết khác nữa là , tại vùng Cận Đông, các đời vua Assyrian đã buộc phụ nữ phải đeo mạng che mặt vì coi nó liên quan chặt chẽ đến sự riêng tư của người phụ nữ trong hậu cung. Tuy nhiên, gái điếm và nô lệ lại không được yêu cầu đeo mạng và sẽ bị đánh nếu vi phạm luật này. Do đó, mạng che mặt trở thành biểu tượng cho phảm giá của người phụ nữ. Còn ở thế kỉ 2 Hồi lịch tại Thổ Nhĩ Kỳ, mạng che mặt lại tượng trưng cho sự giàu có và quyền lực của người phụ nữ quý tộc.

​

Trang phục che kín mặt Burka​

Việc đeo mạng che mặt còn do các quy định trong xã hội Hồi giáo. Đến khoảng thế kỉ thứ 10 thì hàng loạt các luật mới được ban hành khiến người phụ nữ gặp nhiều bất lợi hơn trong xã hội so với trước đó. Trong một số thời kỳ, chẳng hạn triều Mamluks ở Ai Cập đã liên tiếp ban hành các điều luật hết sức hà khắc buộc phụ nữ phải đeo mạng che mặt khi ra khỏi nhà và không cho phụ nữ tham gia các hoạt động xã hội.

Còn sự phát triển mạn mẽ thực sự của hijab xuất hiện cùng với cuộc cách mạng Iran. Phụ nữ được xem là nhân tố chính trong những thay đổi về đạo đức và các hành vi cá nhân. Những người phụ nữ không đeo mạng che mặt thường bị chế nhạo và bị gọi là “búp bê vẽ” và bị trừng phạt nếu xuất hiện nơi công cộng mà không che mặt. Còn ở các nước Hồi giáo khác, thập niên 70 thế kỉ trước, các cuộc tuần hành đã diễn ra liên tục nhằm chống lại việc yêu cầu các nữ sinh đại học và công chức ăn mặc theo phong cách phương Tây.

Tuy nhiên, phụ nữ Hồi giáo đeo mạng che mặt còn do chịu ảnh hưởng quá sâu sắc về truyền thống từ các thế hệ trước và họ coi đó như là một điều hiển nhiên, không thể thay đổi. Chẳng hạn đến đầu thế kỉ XX, các điều luật bắt buộc phụ nữ che kín mặt đựơc nới lỏng ở Thổ Nhĩ Kỳ hay những năm 1930 ở Iran, Reza Shah Pahlevi xoá bỏ tục đeo mạng che mặt nhưng phụ nữ đón chào tin này không phải với sự sung sướng mà là sự sợ hãi. Có người còn không dám ra khỏi nhà vì sợ tấm mạng che mặt của mình sẽ bị cảnh sát xé bỏ. Khi nhiều nhà lãnh đạo ở các nước Hồi giáo bắt đầu khuyến khích phụ nữ tham gia công tác xã hội và xuất hiện tự do hơn nơi công cộng thì nhiều phụ nữ Hồi giáo trí thức cũng đã bắt đầu ra khỏi nhà mà không đeo mạng, nhưng vẫn mặc hijab. Năm 1910, lần đầu tiên một phụ nữ trẻ người Thổ Nhĩ Kỳ đã dám chụp ảnh khuôn mặt mình.

Nét duyên dáng của người phụ nữ Hồi giáo với Hijab ​

Ngoài ra, phụ nữ đeo mạng che mặt còn là hành động biểu hiện lòng yêu nước và lòng tự hào dân tộc, tự hào tôn giáo. Chẳng hạn trong thời kỳ kháng chiến chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp và thực dân Anh của người Algeria và người Ai Cập, nhiều phụ nữ mặc hijab và đeo mạng che mặt cũng là một cách để chống lại sự ảnh hưởng của văn hoá phương Tây. Điều này cũng đồng nghĩa với việc họ có thể tham gia các cuộc biểu tình một cách bí mật hoặc có thể che giấu vũ khí dưới tấm áo rộng như vậy. Hay nhằm phản ứng lại thất bại của Ai Cập trong cuộc chiến 6 ngày với Israel năm 1967 và trước mầm mống của chủ nghĩa thế tục, người dân nước này bắt đầu quay trở lại với những luật lệ cũ từng bị xoá bỏ, trong đó vó việc phụ nữ phải đeo mạng che mặt.

Bên cạnh đó, quá trình toàn cầu hoá - đặc biệt là ảnh hưởng của văn hoá phương Tây đang làm mất đi những giá trị truyền thống của các tôn giáo và dân tộc trên thế giới. Do vậy, burka hay hijab chính là hình ảnh tượng trưng cho sự độc đáo và bản sắc riêng của người phụ nữ Hồi giáo.

Kiều Như (Tổng hợp) ​

 

Ðề: Tại sao phụ nữ Hồi giáo đeo mạng che mặt?

Úi, bài này hay quá, bác Zodiac tuyển chọn được nhiều bài hay thế??